پیلاتس برای زنان سالمند دیابتی موثر است؟

بررسی های صورت گرفته در قالب یک پایان‌نامه دانشجویی گویای آن است که انجام ورزش پیلاتس به مدت هشت هفته، با وجود رضایت کامل افراد گروه آزمایش و نداشتن هیچگونه انصراف از ادامه این مسیر، تاثیر معناداری در کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو نداشته است.

سالمند شدن جمعیت در ایران نیز مانند بسیاری دیگر از جوامع روندی افزایشی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که طول عمر افراد سالمند مبتلا به دیابت به طور متوسط ۷.۵ تا ۸.۲ سال کمتر از افراد غیردیابتی سالمند است. سالمندان مبتلا به دیابت به طور معمول نسبت به افراد هم‌سن غیردیابتی خود از کیفیت زندگی پایین‌تر و ابتلای بیشتری به سایر بیماری‌های مزمن برخوردار هستند.

برهمین اساس در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد نیلوفر حسنی (دانشجوی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد) تحقیقی در این زمینه صورت گرفته و در قالب آن مجیده هروی کریموی و ناهید رژه (مرکز تحقیقات مراقبت‌های سالمندی، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد)، محمدحسین دانش‌آشتیانی(معاونت آموزش و پژوهش بیمارستان حضرت ولیعصر قم)، سیدحسن شریف‌نیا (دانشکده پرستاری و مامایی آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران)، مریم قنبری (دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه خوارزمی) و مبین محمدی‌نژاد (کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران) به تحقیقی در این زمینه پرداخته‌اند که نتایج این تحقیق در شماره پنجم دو ماهنامه پایش نیز منتشر شده است.

هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر تمرینات پیلاتس بر کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو بوده است.

در این مطالعه که به روش کارآزمایی بالینی بر روی ۴۰ بیمار بالای ۶۰ سال مبتلا به دیابت نوع ۲ در کلینیک دیابت شهر قم انجام شده، نمونه‌گیری به روش در دسترس و سپس تخصیص تصادفی انجام شده گروه آزمون و گروه کنترل در قالب دو گروه ۲۰ نفره در نظر گرفته شده و در نهایت گروه آزمون علاوه بر مراقبت‌های معمول کلینیک از هشت هفته تمرینات پیلاتس (هر هفته سه جلسه و هر جلسه ۶۰ دقیقه) بهره گرفته است. ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش پرسش‌نامه CASP19 اطلاعات دموگرافیک و آزمون کوتاه شناختی AMTS بوده و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS24 از طریق آزمون‌های آماری فیشر، تی مستقل و تحلیل کوواریانس انجام شده است.

باید توجه داشت که سالمند شدن جمعیت ایران نیز مانند بسیاری جوامع دیگر روندی افزایشی دارد به گونه‌ای که جمعیت سالمند از ۷.۳ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۹.۲۷ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده و پیش بینی شده است این میزان در سال ۱۴۲۵ به ۲۲ درصد می‌رسد. از سویی بیماری دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که شیوع آن با افزایش سن به میزان بارزی افزایش می‌یابد.

طبق بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده است که بروز دیابت در زنان بیش از مردان است و از سوی دیگر شیوع دیابت با افزایش سن گسترش می‌یابد. امروزه بحث‌های متعددی مطرح می‌شود و آشکار شده افراد مسن می‌توانند با تمرینات ورزشی سازگاری حاصل کرده و ظرفیت کار بدنی خود را توسعه داده یا بهبود بخشند. اتخاذ سبک‌های خاص زندگی می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت عمومی افراد در سنین سالمندی داشته باشند. یکی از روش‌های ورزشی که در سال‌های اخیر مورد توجه متخصصان ورزشی و توان‌بخشی قرار گرفته و به طور وسیعی در حال فراگیر شدن است ورزش پیلاتس به شمار می‌رود. این ورزش در سال ۱۸۸۰ میلادی ابداع شده و مجموعه‌ای از تمرینات تخصصی است که بدن و مغز را به گونه‌ای درگیر می‌کند که قدرت، استقامت و انعطاف‌پذیری تحت تاثیر قرار گیرد.

برخلاف بیشتر ورزش‌های دیگر که تنها به بعد جسمی فرد توجه می‌کند ورزش پیلاتس همزمان علاوه بر جسم به بعد روانی فرد نیز توجه می‌کند، بنابراین مزیت‌های متعددی برای این ورزش وجود دارد و انجام این فعالیت‌ها خطر بروز آسیب‌های ناشی از صدمات مفصلی و عضلانی را که در اثر انجام حرکت‌های پرتابی ایجاد می‌شوند، کاهش داده و در هر مکانی و برای هر قشری از افراد جامعه از جمله سالمندان قابل اجرا خواهد بود.

برهمین اساس با توجه به این‌که آسیب‌های ورزشی در بیماران دیابتی اهمیت ویژه‌ای دارد پیلاتس می‌تواند ورزش مناسبی برای آنها باشد. از سوی دیگر این ورزش تاثیرات مختلفی داشته که از جمله آنها می‌توان به رهاسازی هورمون کلیدی "سرتونین" که در احساس خوب بودن تاثیر دارد اشاره کرد. همچنین کاهش هورمون "کورتیزول" (هورمون استرس)، کاهش خستگی تاخیری و افزایش اعتماد به نفس از دیگر ویژگی‌های این ورزش است.

اما پس از مطالعات صورت گرفته بر روی ۴۰ زن بالای ۶۰ سال در نهایت مشخص شد که قبل و پس از مداخله این افراد اختلاف‌معناداری پیدا نکرده است به عبارت دیگر تمرین‌های پیلاتس بر بیماری دیابت این افراد تاثیر معناداری نداشته است.